Khi thiết kế game, nhiều người sẽ đặt câu hỏi về tính năng và hướng phát triển sản phẩm phù hợp với người chơi như thế nào. Để giải quyết các thắc mắc đó, cần xác định nhóm đối tượng mình đang phục vụ có tính chất như thế nào. Việc phân loại người chơi là rất quan trọng để đáp ứng nhu cầu của họ.
Để phân loại người chơi, ta phải nghiên cứu tâm lý, hành vi và xu hướng của họ khi chơi game. Năm 1996, giáo sư Richard Bartle đã nghiên cứu và đưa ra một mô hình phân loại người chơi được sử dụng cho đến ngày nay. Bài viết này sẽ phân tích sâu hơn về mô hình của giáo sư Bartle.
Khi thiết kế game, nhiều người thường phải đối mặt với nhiều thách thức và câu hỏi như tùy chỉnh tính năng, định hướng phát triển sản phẩm và đối tượng người chơi phù hợp. Vì vậy, phân loại người chơi là cần thiết để đáp ứng tốt hơn nhu cầu của họ.
Mô hình của Richard Bartle
Năm 1996, dựa trên việc nghiên cứu hành vi và tâm lý của những người chơi MUD (Multi-User Dungeon), Richard Bartle đã tạo ra một hệ thống phân loại user như sau:
1. Nhóm người chơi Sát Thủ (Killer)
Được hiểu là nhưng ngoài khoái giết chóc. Họ muốn đối đầu và chiến thắng những người chơi khác. Nhóm này có tính cạnh tranh cao, tính hiếu thắng cao. Quan hệ tương tác giữa người với người là quan hệ thắng thua. Hành vi của nhóm này có xu hướng:
Chê bai, vùi dập đối phương (Mấy thành phần chat “gà”, “noob”, “phế”, v.v…)Thể hiện sự hả hê khi chiến thắng (Nhắn mấy tin ăn mừng như “yeah”, “ha”, “I got you”, v.v…)
Thích khiêu chiến hoặc săn lùng người chơi khác (Mấy thành phần gạ kèo solo hoặc chăm chăm đi PK, hành gà trong các game MMO)
Một số tính năng trong game thể hiện rõ nhất tính chất nhóm Killer:
Tính năng đấu trường (Arena, tournament, v.v…), nơi các người chơi so tàiTính năng PK (Player kill), cho phép người chơi này giết người chơi khác trong một thế giới chung
Các chế độ chơi PvP, điển hình của việc có kẻ thắng người thua, nơi mà các Killer thể hiện sự hả hê khi hạ gục người khác và giành chiến thắng
2. Nhóm người chơi Achiever
Nhóm Achievers là những người chơi trong game tập trung chủ yếu vào việc đạt thành tích và đặt ra mục tiêu cụ thể. Họ thường lên kế hoạch chơi một cách hiệu quả để đạt được điều gì đó, chẳng hạn như chạy đua để tiến tới mục tiêu, cày level hoặc săn achievement. Hành vi của họ thường được đặc trưng bởi việc trưng bày thành tích của mình như các huy hiệu, thành tích đứng top trong bảng xếp hạng, v.v. Họ luôn tính toán để đạt được mục tiêu của mình trong quá trình chơi.
Một số tính năng trong game thể hiện rõ tính chất của nhóm Achievers, chẳng hạn như tính năng achievement hay tính năng trưng bày các vật phẩm sau khi đạt được thành tích, ví dụ như huy hiệu, khung avatar và nhiều hơn nữa.
3. Nhóm người chơi Socializers
Nhóm Socializers là những người chơi trong game rất hoà đồng, chiếm phần lớn số người chơi (khoảng 80% theo nghiên cứu của Bartle). Họ thường có sự tương tác cao với nhau, thường trao đổi hoặc hành động cùng nhau. Một số hành vi đặc trưng của nhóm này bao gồm ưa trò chuyện, thích trao đổi và thậm chí nói về những vấn đề không liên quan đến game. Họ thường dùng tính năng chat trong game để tán gẫu. Họ cũng thích cộng tác và làm việc cùng nhau, thường rủ lập party chơi chung. Tuy nhiên, đôi khi họ không thực sự tham gia vào game mà chỉ quan sát người chơi khác.
Một số tính năng trong game thể hiện rõ tính chất của nhóm Socializers, bao gồm kênh chat để mọi người có thể kết nối và tự do nói chuyện, bang hội để các thành viên cộng tác và giao lưu với nhau, cùng với tính năng co-op, party để mọi người cùng nhau thực hiện một mục tiêu chung.
4. Nhóm Explorers
Là nhóm người chơi thích khám phá và khám phá mọi thứ trong trò chơi. Mục tiêu chơi game của họ là tìm hiểu những điều mới lạ hoặc bí ẩn trong trò chơi. Họ có những hành vi đặc trưng như:
Dạo chơi khắp mọi ngóc ngách của trò chơi, mở khóa toàn bộ bản đồ và khám phá những khu vực tối trong bản đồ.Tìm kiếm các hộp ẩn, các trứng phục sinh bí mật, các đường đi ngầm.
Nghiên cứu cốt truyện, tìm hiểu về lịch sử và các yếu tố truyền thuyết của trò chơi.
Có một số tính năng trong trò chơi hiển thị rõ tính cách của nhóm Explorers:
Các chi tiết ẩn trong bản đồ chơi (yêu cầu may mắn, vô tình khám phá hoặc phải tìm kiếm một cách mò mẫm).
Cốt truyện và yếu tố kể chuyện trong trò chơi.
Ngoài ra, sơ đồ trên cũng chỉ ra tiêu chí phân loại dựa trên xu hướng hành vi của người chơi và đối tượng mà người chơi quan tâm. Trục dọc là xu hướng hành vi của người chơi, thiên về hai cực là Interacting (tương tác hai chiều) hay Action (tác động một chiều). Trục ngang là đối tượng mà người chơi hướng đến, gồm Players (Các người chơi khác) và World (Thế giới trong game)
Với cách phân loại như vậy, chúng ta có thể tóm gọn tính chất của 4 nhóm người chơi như sau:
Killer: Người chơi có xu hướng tấn công và ảnh hưởng đến những người chơi khác.Achiever: Người chơi có xu hướng đạt được thành tựu và ảnh hưởng đến thế giới trong game.
Socializer: Người chơi có xu hướng giao tiếp và tương tác với những người chơi khác.
Explorer: Người chơi có xu hướng khám phá và tương tác với thế giới trong game.
Những Lưu Ý Khi Phân Loại Người Chơi
1. Phân loại chỉ mang tính chất tương đối
Việc phân chia người chơi thành 4 nhóm như vậy không phải là một quy tắc cứng nhắc. Một người chơi có thể có nhiều đặc điểm thuộc nhiều nhóm khác nhau. Phân loại chỉ dựa trên hành vi và tâm lý chủ yếu của người chơi trong quá trình chơi game. Thực tế là các tính năng trong game được thiết kế để phù hợp với mọi người chơi. Chẳng hạn, người thuộc nhóm "Killer" cũng có thể tham gia vào các nhóm đội, chiến đấu cùng với những người thuộc nhóm "Socializer" để đánh bại Boss. Người thuộc nhóm "Achiever" cũng có thể khám phá và tương tác với thế giới trong game giống như một người thuộc nhóm "Explorer". Do đó, không nên hạn chế quá chặt chẽ khi phân loại người chơi.
Việc phân loại người chơi không phải là điều cố định, điều đó có nghĩa là một trò chơi tập trung vào nhóm "Explorer" không nhất thiết phải chỉ hướng đến sự hài lòng của nhóm đó. Việc thiết kế mở rộng hoặc đáp ứng các nhóm người chơi khác là hoàn toàn khả thi. Chẳng hạn, trong trò chơi Liên Minh Huyền Thoại, phiên bản ban đầu rõ ràng được thiết kế để phục vụ nhóm "Killer" với sự cạnh tranh cao. Tuy nhiên, sau đó, trò chơi đã mở rộng và phát triển nhiều tính năng và nội dung nhằm phục vụ nhóm "Explorer" (như bản đồ Runeterra, xây dựng cốt truyện, và phát triển thêm nền văn hóa game). Vì vậy, không nên giới hạn tư duy thiết kế chỉ dành riêng cho một nhóm người chơi cụ thể. Chúng ta hoàn toàn có thể cải thiện và thay đổi để phục vụ cả 4 nhóm người chơi.
Việc khai thác các loại người chơi không chỉ giới hạn trong game mà còn có thể được thực hiện bên ngoài game. Các fanpage, trang wiki và phương tiện thông tin công cộng đều có thể phục vụ cả nhóm người chơi Socializer lẫn Explorer. Hơn nữa, các hoạt động bên ngoài cũng có thể thu hút thêm nhiều người chơi mới đến với game. Vì vậy, không ngần ngại tận dụng các môi trường bên ngoài game để phục vụ cả khách hàng hiện tại và thu hút khách hàng mới.
2. Sự tương hỗ
Một điều quan trọng cần lưu ý là 4 nhóm người chơi luôn có sự tương tác và tác động lẫn nhau. Chúng ta phải chấp nhận thực tế rằng khi có tính năng PK, những người chơi thuộc nhóm "Killer" có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến những người chơi thuộc nhóm "Explorer" yêu thích khám phá. Hãy tưởng tượng rằng bạn đang thảnh thơi trong một thế giới đẹp, nhưng bất ngờ bị một người chơi "Killer" tấn công và giết chết chỉ vì thú vui riêng của họ. Còn rất nhiều tương tác phức tạp khác giữa người chơi mà chúng ta khó có thể hiểu rõ hết. Xung đột giữa người chơi hay sự phân hóa ý kiến là điều bình thường. Hãy tập trung vào việc thiết kế sản phẩm của chúng ta tốt và phù hợp với mục đích, không cố gắng kiểm soát hoặc làm hài lòng tất cả người chơi.
Tổng kết lại, việc phân loại người chơi dựa trên xu hướng hành vi chơi đem lại nhiều lợi ích quan trọng trong thiết kế game. Bằng cách hiểu được hành vi và tâm lý của người chơi, chúng ta có thể mang đến những trải nghiệm tốt hơn trong game. Mô hình phân loại người chơi của giáo sư Richard Bartle đã tồn tại từ lâu và vẫn được áp dụng hiệu quả trong thời điểm hiện tại. Ngoài ra, chúng ta cũng có thể tìm hiểu nhiều phương pháp phân loại khác, như phân loại theo đặc điểm dân số, mô hình phân loại của Andrzej Marczewski, phân loại theo thể loại game, và nhiều hơn nữa. Dù chọn phương pháp phân loại người chơi nào, việc nghiên cứu để hiểu người chơi sẽ giúp chúng ta dễ dàng đáp ứng nhu cầu của họ một cách tốt nhất.
Nguồn tham khảo tại Đây
Tags
nghien-cuu